Over een paar dagen is het weer Valentijnsdag en ook ik denk na over hoe ik mijn partner ga laten weten dat ik hem waardeer, ook al ‘doen we eigenlijk niet aan Valentijnsdag’. Het punt is namelijk dat er daadwerkelijk ‘niet aan doen’ makkelijker gezegd is dan gedaan. Het aanbod van Valentijns cadeaus is overal, van nachtjaponnetjes, rode lingeriesetjes tot de ‘allerlekkerste’ chocolaatjes. Naast de offline reclame worden we ook op social media steeds gerichter verleid met advertenties.
Mijn telefoon lijkt precies te weten wat mijn partner nog op het wensenlijstje heeft staan en dat maakt het des te moeilijker om zulke aanbiedingen te negeren. Uit onderzoek blijkt dat we ook daadwerkelijk blij worden van het geven van cadeautjes (1), niet zo gek dus dat veel van ons toch zwichten voor allerlei prularia in hartjes vorm. De keuze is enorm, en zowel de schattige teddybeer als de elegante gouden oorbellen zijn prachtig en moeilijk te weerstaan. Het is dan ook niet verrassend dat bij de gemiddelde Nederlander de consumptie van goederen bovenaan de lijst staat als het gaat om klimaatimpact, stelt Babette Porcelijn in haar boek De Verborgen Impact. De categorie spullen kopen blijkt zelfs groter dan de impact van vleesconsumptie, autorijden, vliegen of het verwarmen van je huis. Hoe groot de liefde voor mijn partner ook is, deze dag begint mij steeds meer tegen te staan.
Ik ben een groot voorstander van romantiek en ik pleit dus ook niet tegen het verrassen van je geliefde – integendeel, maar waarom gaat dat nog steeds zo vaak gepaard met het kopen van spullen? Er zijn talloze manieren om je liefde te uiten zonder dat dit ten koste gaat van onze planeet. Een zelfgemaakt vegetarisch diner, een handgeschreven brief, of een wandeling langs de verlichte grachten van Amsterdam kunnen evenveel, zo niet meer, betekenen. Met een ervaring creëer je een herinnering die je kunt koesteren. Materialistische cadeaus bieden tijdelijk plezier, maar verliezen al snel charme naarmate de nieuwigheid verdwijnt.
Welke boodschap geef jij deze valentijnsdag?
Verandering bij ons als individu is nodig, maar ook bij de winkelketens die hier hun vingers aan branden. Het gemak waarmee winkels een geheel nieuw assortiment presenteren en de consument ervan overtuigd dat dát de manier is van het tonen van affectie vind ik ronduit absurd. Vervolgens wordt alles wat niet flitsend genoeg was op 15 februari met hetzelfde gemak weer opgeborgen. Of erger nog, weggegooid! Zij zouden zich druk moeten maken om wat de echte prijs is van deze ‘lieve’ spullen. Het gebaar naar onze geliefde komt namelijk vanuit de oprechte wens om iemand blij te maken, maar het contrast kan bijna niet groter.
Voor het produceren van spullen moeten er grondstoffen gewonnen worden die zorgen voor ontbossing (5). Om nog maar te zwijgen over het meest verkochte Valentijnsboeket, de rode rozen, die zowel de gezondheid van de ontvanger als de teler in gevaar brengt door de pesticiden die gebruikt worden bij het productieproces (4). Alles wat we de aankomende week in de etalage zien hangen, van glitterballonnen tot gekleurde confetti zorgt voor de achteruitgang van onze luchtkwaliteit, het kappen van de regenwouden en brengt daarmee ook onze gezondheid in gevaar (3). Daar sta je dan met je goede bedoelingen, dit is volgens mij niet de boodschap die je graag verpakt met een mooie strik aflevert bij je geliefde.
Doe het anders dit jaar!
Wordt het niet hoog tijd om onszelf niet meer te laten verleiden door alle Valentijn acties en in plaats daarvan elkaar eens diep in de ogen aan te kijken? Laten we de traditie van onnodige consumptie doorbreken en kiezen voor gebaren die zowel liefdevol zijn als onschadelijk voor de planeet. Het voeren van een goed gesprek, elkaar vasthouden en vertellen dat je van iemand houdt, zeker in deze tijd waar verbinding steeds vaker kwijt lijkt te zijn. Daar kan wat mij betreft geen doos bonbons of een rode roos tegenop.
Ingezonden column: Valentijnsdag kan ook anders, met de nadruk op verbinding in plaats van consumeren vindt Sterre de Haan, master student Klimaatpsychologie en -gedrag aan de Hogeschool van Amsterdam.
Bronnenlijst
- Aknin, L. B., Dunn, E. W., Proulx, J., Lok, I., & Norton, M. I. (2020). Does spending money on others promote happiness?: A registered replication report. Journal of Personality and Social Psychology, 119(2), e15–e26. https://doi.org/10.1037/pspa0000191
- Porcelijn, B. (2016). De Verborgen Impact. Uitgeverij Think Big Act Now.
- Presberger, D., Quoß, F., Rudolph, L., & Bernauer, T. (2023). Factual information on the environmental impacts of consumption abroad increases citizens’ problem awareness, but not support for mitigating such impacts. Environmental Science & Policy, 146, 101–112. https://doi.org/10.1016/j.envsci.2023.04.019
- Voermans, T. (2024, October 23). Hoe gevaarlijk is een bos bloemen? In een gemengd boeket werden 25 gifstoffen gevonden. Het Parool. https://www.parool.nl/nederland/hoe-gevaarlijk-is-een-bos-bloemen-in-een-gemengd-boeket-werden-25-gifstoffen-gevonden~b58b9738/
- Zaken, M. van A. (2024, February 28). Regels producten om verdere ontbossing tegen te gaan—Natuur en biodiversiteit—Rijksoverheid.nl [Onderwerp]. Ministerie van Algemene Zaken. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/natuur-en-biodiversiteit/ontbossingsvrije-producten