Ooit ontmoette ik een man die beweerde dat zijn hond dol was op de Nocturne van Chopin.
Helaas, het is niet waar. Ik heb me deze week suf gepiekerd of ik iemand kende wiens huisdier een voorkeur had voor een bepaalde componist. Zowel voor katten- als hondenbezitters; niemand kon ik vinden.
Ik heb me namelijk een beetje verdiept in muziek, geluiden en dieren, en het leek me zo’n leuke openingszin: “Ooit ontmoette ik een man die beweerde dat zijn hond dol was op de Nocturne van Chopin.” Maar wat niet is, is niet. Soms is het leven hard.
Wat wel is, is een hausse aan onderzoeken die proberen uit te vinden hoe dieren reageren op geluiden. Zo hoorde ik dat de non-profitorganisatie Hack the Planet, in Afrika bezig is om op een diervriendelijke manier olifanten op afstand te houden van dorpen. Ja, wij willen de olifant tegen de mens beschermen, maar in Afrika zijn er heel wat mensen die juist tegen de olifant beschermd willen worden. Dorpsbewoners slaan op een blikken trommel als ze een olifant zien om hem te verjagen. Maar ja, er staat niet altijd iemand bij de trommel, en niet elke olifant wordt gespot. Waarom draaien we geen muziek, was toen de slimme ingeving? En het werkt. De Beastie Boys en Celine Dion klinken nu over de savanne. Vooral de lange, hoge uithalen van Celine Dion kunnen de olifanten niet goed verdragen. Van pure ellende slaan ze op de vlucht.
Beren in Roemenië konden Celine Dion daarentegen wonder boven wonder wél waarderen. Die kiezen juist het hazenpad bij lage brommende geluiden. Kortom, dieren zijn net mensen. Waar de een gruwt van de Toppers of André Rieu, gaat een ander er helemaal op los. Het blijft nou eenmaal maatwerk.
Het is bekend dat honden juist rustig worden van klassieke muziek, en van katten is bekend dat ze gaan spinnen als ze muziek horen met een aangenaam ritme en tempo. Ze geven dan zelfs kopjes aan de speakerboxen. Maar o wee als je Rammstein even lekker door de kamer wilt laten knallen, dan zitten de katten al in de gordijnen. Nou ja, dat ligt nogal voor de hand als je weleens een oudejaarsavond met een kat hebt doorgebracht.
De Amerikaanse cellist en componist David Teie heeft zelfs speciale kattenmuziek gecomponeerd, waarbij het ritme van de muziek is afgestemd op de hartslag van de kat. Voor ons klinkt het nogal monotoon, maar katten schijnen het geweldig te vinden. Googel maar even op Music for Cats en de geheimzinnige klanken laten je kat krioelen van genot.
Ook vogels hebben een goed ritmegevoel. Vooral de kaketoe is een echt swingbeest. In het filmpje hieronder zie je hem uit zijn bol gaan op Gangnam Style. Hij doet dansjes, en past zelfs zijn bewegingen en tempo aan, als het ritme van de muziek verandert! Ik ben de laatste tijd op verschillende bruiloften geweest waar ik dat van de meeste mensen niet kon zeggen.
filmpje swingende kaketoe
Zelfs van planten wordt beweerd dat ze beter groeien bij bepaalde muziekstukken. Hûh, hebben planten oren? Nee, maar wel trilhaartjes die door geluiden in beweging worden gezet. Rustige, harmonieuze muziek zorgt voor stevige, sterke en grote planten, en teringherrie houdt planten klein. Overigens is de invloed van geluiden op de groei van planten nog niet afdoende wetenschappelijk vastgesteld.
Wat wél afdoende is vastgesteld, is dat vissen op zee reageren op geluiden. Zware bromgeluiden, scheepsgeluiden en windturbines verstoren het gedrag. Bruinvissen bijvoorbeeld zenden klikgeluiden uit waarmee ze hun prooi kunnen lokaliseren. Door het toegenomen omgevingsgeluid klikt de bruinvis zich een bult, echter zonder resultaat. Slecht voor de bruinvis, maar goed voor haring en kabeljauw, de lievelingshapjes van de bruinvis, die hierdoor ontkomen aan de vraatzucht van de bruinvis. Maar zoals zo vaak is de natuur oneindig veel complexer dan je denkt, want de geluiden van offshore installaties zorgen wel weer voor meer stress en een verminderde vruchtbaarheid van de kabeljauw. Het is ook altijd wat.
Intussen zijn de jongens van Hack the Planet bezig om te kijken of ze het geruzie tussen mens en wolf in Nederland op een vreedzame manier kunnen oplossen. Zouden we de wolf op afstand kunnen houden van de mens met behulp van bepaalde muzieksoorten of geluiden? Je gelooft het niet, maar daar wordt al over nagedacht. Nadat afschieten en paintball afschrikking door de rechter (terecht) zijn verboden, is muziek misschien een humane én wolf vriendelijke manier om ons uit elkaars vaarwater te houden. Maar waar heeft de wolf een bloedhekel aan? Snelle Mozartloopjes, de kraakstem van Tom Waits, een uithaal van Davina Michel, een discodreun, of juist de takkeherrie van Armin van Buuren en DJ Tiësto? Wie zal het zeggen? Er is nog weinig over bekend. Tijd om de wolf eens aan een muziekkeuze test te onderwerpen.
Maar al deze muzikale activiteiten, en de composities van kattencomponist David Teie brachten me ineens op een idee. Zouden we klank en muziek ook positief kunnen inzetten? Dus niet alleen om te verjagen, maar ook om dieren aan te trekken? Stel je voor dat bijen enorm genieten van de kalme, monotone klanken van Einaudi, loont het dan de moeite om af en toe zachtjes een mopje te draaien in de buurt van een sappig, bloemrijk veldje? Wie weet worden er van puur bijenplezier wel meer bijen geproduceerd.
En wie weet houdt een grutto wel van de Beatles! Zachtjes, af en toe Let it be of Blackbird over de polder, bij de plasdrasgebieden laten klinken. Zou hij daar van opkikkeren?
Of de varkens. Zouden we hun ellendig bestaan, en liefdeloos vervoer in overvolle transportwagens op zijn minst niet iets kunnen verlichten door af en toe een rustig, lieflijk stukje Bach voor ze te draaien? Of prefereren ze juist een huppelend walsje van Johann Strauss? Als katten gaan spinnen bij kalme klanken, of David Teie, dan moeten we dat bij onze gestreste varkens, koeien en kippen toch ook voor elkaar kunnen krijgen?
Nou ja. Het zal wel allemaal te ingewikkeld zijn, utopisch, en waarschijnlijk is dit wel een beetje een absurdistisch verhaal. Maar ineens dacht ik dat we misschien niet alleen moeten kijken hoe we dierenleed moeten beperken, maar dat we vooral ook meer onderzoek moeten doen om vast te stellen waar we dieren in huis, in stallen en kippenhokken nou echt een plezier mee doen. Waar worden ze vrolijk van, waarvan de oogjes glimmen? Van leed beperken naar plezier verhogen dus.
Maar goed, laat ik maar oppassen. Ik geloof niet dat veel dieren vrolijk worden van menselijk ingrijpen in hun bestaan, en horen kippen, koeien en varkens überhaupt niet thuis in een stal.
Anyway, nogmaals excuses voor mijn geheel gefantaseerde openingszin, maar ik kon het niet laten. Géén hond die dol is op de Nocturne van Chopin dus. Maar in ieder geval kunnen we nu wél met zekerheid vaststellen dat er een kaketoe is die uit zijn plaat gaat op Gangnam Style
En als je mij een plezier wilt doen, en me wilt laten spinnen van plezier, moet je vooral veel Bob Dylan draaien.
Maar misschien rennen jullie daar juist weer heel hard gillend voor weg!
Bron: NRC 5-10-2024, Dierenartsenwereld 2023
Lees over de interessante documentaire, over over hoe de landbouw een bondgenoot van de natuur kan zijn. Je kan het artikel hier lezen.